Home Z życia Telemanna Wpływ Telemanna na śląskich muzyków i komponistów

Wpływ Telemanna na śląskich muzyków i komponistów

0
675
Thumbnail image

W wymienionych niedawno temu obydwu listach subskrybcji dzieł pod tytułem „Musique de Table“ z 1733 oraz „Nouveaux Quatuors“ z 1738 roku, ze wszystkich Niemców wschodnich najczęściej wymieniani są ślązacy: w 1733 r. wymieniani są już wspomniani Baron von Borowitz-Hartenstein in Herzogswaldau, „S. Exe: le Comte de Franckenberg“  we Wrocławiu, Mr. Gottfried z Jeleniej Góry (Pani Smith z domu Gottfried jest darczyńcą wydawcy muzycznego Lau z Sobieszowa, (prawdopodobnie byli oni ze sobą powiązani), organista Michael Kirsten ze Świętej Magdaleny we Wrocławiu, wynieniany u Matthesona w „Łuku Triumfalym”, „S. Exe: Mgr. Le Comte de Schonaich-Carolat(h)“ z okolic Głogowa oraz Pan Willer ze Zgorzelca (który należy do Śląska dopiero od Kongresu Wiedeńskiego). W 1738 roku wymieniony zostaje ponownie Baron von Borowitz-Hartenstein, Gottfried w Jeleniej Górze oraz Kirsten we Wrocławiu, następnie także Limcke ze Strelic (Strehlitz bei Schweidnitz?) (Strelice pod Świdnicą?), Roncke w Żarach, które leżą poza Śląskiem, ale na pograniczu, Stormer w Siedlisku (Carolath) oraz „Mr le B. de Skribenski. Śląsk“, jak i Lau.

Nie można jednoznacznie określić jak bardzo popularne były dzieła Telemanna na Śląsku,. Brakuje specjalistycznych badań oraz studii.
Relacje Rudolfa Waltera o zbiorach muzyki śląskiej ograniczają się do katolickiej muzyki kościelnej i nie mogą być brane pod uwagę, rozważając muzykę ewangelickiego Telemanna. W każdym razie w Opactwie Cysterskim w Krzeszowie (Kloster Grüssau) po sekularyzacji, która nastąpiła w 1810 r. , według zestawienia Waltera, nie można tam odnaleźć ani jednego dzieła Telemanna, podobnie jak w Kłodzku (Glatz) oraz w rejestrze Katedry Wrocławskiej. Znaleźć je można natomiast w Bibliotece Muzycznej zmarłego w 1825 r. ewangelickiego kantora z Kowar (Schmiedeberg) Christiana Benjamina Kleina, którego kompletne zbiory znajdują się w muzyczno-naukowym Seminarium Reńskiego Uniwersytetu Fryderyka-Wilhelma w Bonn i informacje na ten temat zawarte są w wydrukowanym w 1975 r. katalogu przez Wilhelma Virneisela oraz Magdę Marx-Weber.  W oparciu o informacje zawarte w pracy doktorskiej Wilhelma Virneisela z 1925 r. o Christianie Benjaminie Kleinoe oraz ojego zbiorach, Magda Marx-Weber podaje pod numerami 460 i 461 dwa utwory Georga Philippa Telemanna, a mianowicie „Heilig ist Herr Zebaoth„ (Święty jest Pan Zebaoth), oraz „Wie ist dein Name so groß” (Psalm 29)(Dlaczego Jesteś taki wielki)

Pani Max-Weber, podobnie jak Virneisel przeglądając źródła rękopisów, przeoczyli fakt, że do obydwu dzieł przypisany był jednak inny autor. Przy dokładnym przyglądnięciu się okazuje się, że w katalogu żródłowym są podane dwa nazwiska autorów. Na okładce, której papier posiada wodny znak konia – znak ten pojawia się również w kopiach utworów wydanych przez Kleinsa – pojawia się napis „Telemann”, ale w nagłówku pierwszej strony widnieje napis „G.M.Telemann”. Strony z nutami wydrukowane są na innym papierze niż okładka i poza tym posiadają inny znak wodny. Styl kompozycji z nr 460 różni się znacznie od nr 461 (Menke 6:3a).

Zgodnie z tematycznym spisem dzieł wokalnych Georga Philippa Telemanna pod numerem 14:3d wymieniona jest pieśn pod tytułem „Święty”, która podczas uroczystości wyznania augsburskiego w Hamburgu w Jochaneum w 1730 r. wykonywana była na zakończenie lub „po Actu”.  Ta sławna i znana na całym świecie pieśń „Święty” Georga Philipa Thelemanna, nie ma nic wspólego z późniejszyn dziełem G.M. Telemanna skopiowanym przez Kleina. A więc tylko podany przez Virneisela i panią Marx-Weber Psalm nr 29 pochodzi od Georga Phillipa Telemanna (Menke 6:3a), i znajduje się tzw. „Małym Zbiorze”,  natomiast „Święty’ pochodzi od jego wnuka Georga Michaela Telemanna.

Georg Michael Telemann nagrywa w Rydze  zainspirowany przez swojego dziadka wielką miłością do komponowania hymnów świętych z ordynarium mszy Świętej , które  około roku 1800 były wykonywne bardzo chętnie, najczęściej przy okazji uroczystości lub podczas uroczystych mszy. „Święty” Georga Michaela Telemanna wskazuje 2 zdania: 1 święty, święty jest Pan Zebaoth  – z podanym tempem i charakterem i „Ehrenbietig” (pełny szacunku)  i 2 zdanie:  wszystkie kraje składają Tobie hołd, w dwugłosowym kanonie pod przewodnictwem instrumentów orkiestrowych o średnim tempie.

Anonimowe święte kompozycje „Małego zbioru” w Bonn potwierdzają powszechną tradycję często cenionych świętych  kompozycji (Marx-Weber kategoria numer 14, dwuczęściowa kompozycja święta i numer 15  z łącznie 3 a nie 2 dwuzdaniowymi kompozycjami (szybko-wolno), w których występuje „Święty”   w F-Dur, f-moll jaki i zarówno w D-Dur. Wszystkie 3 dzieła – po porównaniu z dziełami, które Marx-Weber uważa za małe rękopisy – napisane przez samego Kleina, można stylistycznie przyporzdkować klasyce, są one  niejednolite. Przy drugim świętym w f-moll ostatnia strona pozostała wolna, po lewej na dole odnotowano „Hentschel“, najprawdopodobniej dopisano to później za pomocą sangwiny (czerwono-brunatna kredka używana do tworzenia szkiców lub rysunków). Czy powinno to zwrócić naszą uwagę, na fakt, że organista Johann Abraham Hentschel (1721-1791), który tworzył w Wołowie Śląskim (Wohlau) a potem w Środzie Śląskiej (Neumarkt) i we  Wrocławiu  lub czy Julius Ernst Hentschel z Langenwalden koło Legnicy skomponował  krótką , zawierającą  21 taktów sztukę.

Pages 1 2 3 4 5 6 7 8
Comments are closed.

Sprawdź też

Lato z Telemannem koncert 30.07.2023 – zdjęcia i film