Home Z życia Telemanna Georg Philipp Telemann jako kapelmistrz na dworze w Żarach

Georg Philipp Telemann jako kapelmistrz na dworze w Żarach

0
973
Thumbnail image

W trenie     Poetische Gedanken , napisanym na okoliczność nagłej śmierci swej małżonki , Telemann wypowiada się o sytuacji roku 1706 w następujący sposób : „ Ach Pszczyno [nie Żary !] , tyś jeszcze w stanie świadczyć o mych łzach , których jej gorączka strumienie  wyciska  ” [ukochana i przyszła żona Telemanna cierpiała w owym czasie na depresję]  . Zarówno choroba panny Eberlin , jak również pobyt Telemanna w Pszczynie  bez wątpienia miały miejsce przed najazdem Szwedów na Saksonię w roku 1706 , ponieważ w wierszu czytamy dalej : „ A gdy po [!] tym [zachorowaniu] Bóg przysłał zastępy Szwedów ,/ które jak rozszalała rzeka wtargnęły w serce Saksonii./ … Tako i jam chciał wtedy ujść wściekłości wroga .”

Telemann i panna Eberlin wyznają sobie miłość , jeszcze przed ucieczką obojga z Żar : „ I tak przez tygodni osiemnaście [ tj. 4 miesiące , godnym uwagi jest tu bardzo precyzyjne podanie czasu] od niej z dala pozostać musiałem ,/ nim dane mi było , ujrzeć ją ponownie./ Gdym tylko przybył [ ponownie do Żar] , ku niej szybkim krokiem biegłem , aby niezwłocznie  stanąć u jej boku.”
Jeśli wyjdziemy z założenia, że zarówno ucieczka hrabiny i jej pokojówki (z Żar)  na Śląsk (do Pszczyny ? lub innej miejscowości) , jak również ucieczka Telemanna (z Żar) do Frankfurtu nad Odrą
( obydwie rozpoczęły się równocześnie ) miały miejsce bezpośrednio przed wkroczeniem wojsk szwedzkich na terytorium Saksonii , a więc najpóźniej w sierpniu 1706 , i jeśli dodamy do tego podane przez Telemanna 18 tygodni wzgl. 4 miesiące , aż do jego powrotu do Żar , to wychodzi termin na przełomie roku 1706/07. Obecność Telemanna w Berlinie z okazji ślubu następcy tronu około 14 listopada 1706 przypadałaby także jeszcze na ten okres , a podróż do Berlina byłaby logiczną kontynuacją ucieczki do Frankfurtu. Należałoby następnie przyjąć , że hrabina przybyła do Pszczyny już wraz z małżonkiem i dworem , a więc 15 maja 1706 roku. Gdybyśmy dodali do tego 18 tygodni nieobecności Telemanna , to otrzymalibyśmy mniej więcej dzień 18 września jako termin jego powrotu. W tym to czasie Telemann po swym powrocie zastał dwór znów w Żarach ( 23 sierpnia zakończył się pobyt dworu w Pszczynie). Tym samym jednak nie mielibyśmy już bezpośredniego związku czasowego między ucieczką Telemanna do Frankfurtu a wyjazdem do Berlina. Trzecią możliwością byłoby założenie ,że ucieczka żarskiego dworu na Śląsk  wzgl. Telemanna do Frankfurtu  miała miejsce już w połowie lutego 1706 , lub kilka dni później ( z uwagi na bitwę pod Wschową w dniach 2-13 lutego 1706 roku , w której Sasi zostali pobici przez Szwedów). Nie da się tego jednak na podstawie archiwaliów pszczyńskich  udowodnić , przynajmniej w kwestii tak wczesnej obecności świty Promnitza w Pszczynie. Powrót Telemanna na dwór musiałby wtedy nastąpić około 19 czerwca , ale  w tym czasie dwór  byłby jeszcze w Pszczynie ,  i Telemann musiałby właśnie  tam się udać. Pod tym względem logiczniejszym byłoby wyjaśnienie podane na wstępie. Tak czy owak oznaczałoby to , że Telemann przez 4 miesiące 1706 roku nie piastował swego urzędu jako kapelmistrz dworski w Żarach.  W każdym razie szwedzkie oddziały okupacyjne  były w okolicy podczas powrotu Telemanna z Frankfurtu  i /lub Berlina do Żar , zarówno już w połowie czerwca 1706 , jak również dopiero na przełomie 1706/07 roku  ( wycofały się dopiero we wrześniu 1707 roku z terytorium państwa stanowego Żary-Trzebiel).

W tej sytuacji  trudno byłoby wyznaczyć matematycznie półroczny pobyt  Telemanna  w Pszczynie przed sierpniem 1706 roku. Gdyby wizyta Telemanna na Górnym Śląsku miała być zakończona pod koniec sierpnia 1706 (dwór udał się wtedy bowiem w drogę powrotną do Żar) , to musiałaby się ona zacząć już pod koniec lutego , jednakże pobyt dworu udokumentowany jest tylko między 15 maja a 23 sierpnia .

Jeśli wykluczymy rok 1704 dla półrocznego pobytu Telemanna w Pszczynie ze względu na jego pracę w Lipsku , to dla wizyty w Pszczynie pozostanie właściwie już tylko rok 1705. Obecnie nie da się tego założenia poprzeć faktami ,  brak nawet poszlak.

W roku 1707 Erdmann II był nie tylko jeden raz w Pszczynie ,z pewnością był tam około 3 września i 31 grudnia    .Nie ma dowodów na   jego pobyt w Krakowie , są za to na pobyt w Jeleniej Górze.

Pages 1 2 3 4 5 6 7
Comments are closed.

Sprawdź też

Lato z Telemannem koncert 30.07.2023 – zdjęcia i film