Home Z życia Telemanna Georg Philipp Telemann jako kapelmistrz na dworze w Żarach

Georg Philipp Telemann jako kapelmistrz na dworze w Żarach

0
973
Thumbnail image

„ W roku 1704 zostałem przez jego Ekscelencję , hrabiego Erdmanna von Promnitz,  powołany do Żar na stanowisko kapelmistrza. Świetność tego dworu od nowa postawionego na książęcej stopie zachęciła mnie do entuzjastycznych przedsięwzięć zwłaszcza w dziedzinie muzyki instrumentalnej […]. Należy w tym miejscu pamiętać o czymś szczególnym. Dwór dwukrotnie zmieniał w dużej części swą obsadę i nawet faworyzowane osoby musiały go opuścić ; Ja jednakowoż pozostawałem . [ aż do ] mojego wyjazdu do Eisenach, który nastąpił w roku 1708.”

Tyle Telemann w swej autobiografii , którą opublikował w 1740 roku w Grundlage einer Ehren-Pforte  (zbiorze artykułów biograficznych o  niemieckich muzykach) Johanna Matthesona , hamburskiego kompozytora i teoretyka muzyki. Jeżeli chodzi jednakowoż o podany okres 1704-1708 , to mamy tutaj prawdopodobnie do czynienia z pomyłką co do roku 1704, chociaż sam Telemann w swych autobiografiach z lat   1718/31 i 1732 cały czas podaje rok 1704 jako rok powołania , ale właśnie powołania , co niekoniecznie musi pokrywać się z rokiem podjęcia pracy na tej posadzie. W rzeczywistości fakty przemawiają przeciwko tej dacie objęcia posady. Należy zauważyć , że 3 maja 1703 roku   umiera hrabia Rzeszy Balthasar Erdmann von Promnitz ,  pan na zamku w Żarach.    Jego synowie     Erdmann II  i Fryderyk   dowiedzieli się o tym   podczas swych wojaży   edukacyjnych („wojaży kawalerskich”) po Francji , Szwajcarii i na koniec po Włoszech , przerwali   swą podróż i powrócili do ojczyzny. Dnia 6 lipca 1703 przybyli do Żar , a    Erdmann II został oficjalnym następcą swego ojca , tzn. władcą żarsko-trzebielskiego państwa stanowego na Dolnych Łużycach   oraz Pszczyny na Górnym Śląsku. W czasie jego władania i jego następców  pozyskano dalsze dobra    na Dolnym Śląsku i w Spreewaldzie , tak że Promnitzowie uchodzili za największych właścicieli ziemskich  na Dolnych Łużycach. Erdmann II utrzymywał zatem duży dwór z pannami dworskimi (pośród których znajdowała się przyszła pierwsza żona Telemanna), łowczymi,  szambelanami , karłami, stuosobową gwardią ,złożoną z rosłych mężczyzn, pierwszym nadwornym kaznodzieją ,leśniczymi, koniuszymi, radcami dworu , a od 1705 roku także kapelmistrza – Telemanna.

Thumbnail image

Telemann przebywał od 1701 roku w Lipsku , gdzie najpierw miał na życzenie matki zrezygnować z muzyki i studiować prawo na uniwersytecie ( nie ma co prawda żadnego wpisu w matrykule lipskiej Alma Mater ) , wkrótce jednak znów zwrócił się ku muzyce. Już w następnym roku utworzył collegium musicum, złożone z czterdziestu studentów i kierował przedstawieniami w operze lipskiej , włączając w nie collegium musicum i siebie samego ,  wykonującego  basso continuo , a czasami także występującego jako wokalista. Tym działaniem odciągał studentów  od Johanna Kuhnaua , uznanego kantora miejskiego i  przy kościele św. Tomasza , który był niejako główną postacią muzyczną  Lipska , w szczególności dotyczyło to realizacji w zakresie muzyki kościelnej. Doszło do różnic i konfliktów   młodszego Telemanna ze starszym Kuhnauem , które przybrały na  sile , gdy ten pierwszy zaczął ubiegać się 8 sierpnia 1704 roku o posadę dyrektora muzycznego i organisty przy Nowym Kościele (obecnie kościół Św. Mateusza) , 10 dni później otrzymał ten urząd, a od 1 września 1704 rozpoczął jego sprawowanie.
Andreas Glockner: Opieka nad stroną muzyczną przy Nowym Kościele w Lipsku za czasów  Jana Sebastiana Bacha , w: Beiträge zur Bachforschung 8 (Leipzig 1990), s. 19–22 i s. 38. – Datę przejęcia  tej (!) funkcji Telemann w swej autobiografii z roku 1718  podaje błędnie jako rok 1702, a w autobiografii z 1732 nawet jako rok 1701 (w trzeciej autobiografii z 1740 roku  nie wymienia żadnej daty ), tym samym jeśli chodzi o niezawodność Telemanna, co do podawanych  dat , mamy do czynienia co najmniej z nieładem .

Nie musi to pozostawać w sprzeczności z informacją , że w sierpniu 1704 roku ( prawdopodobnie przybywając z Lipska i/albo Drezna) zakwaterował się razem z saskim szambelanem dworu i żarskim burgrabią Andreasem Gottlobem von Maks (Maxen) w zajeździe „Hotel de Pologne“ w Żarach. Jerzy Piotr Majchrzak, http://www.zary.pl/index.php?lng=ger&id=141 (31.07.2009), oraz Georg Philipp Telemann w Żarach, wyd. przez UM w Żarach, niestety każdorazowo bez dowodów źródłowych . – Nie ma dowodów na wzmiankowaną tutaj wizytę Telemanna w Warszawie. –Zajazd „Hotel de Pologne“ powstał jako gospoda około 1700 roku po północno-zachodniej stronie  obecnego Placu Inwalidów (niegdyś Rudolf-Bahn-

Pages 1 2 3 4 5 6 7
Comments are closed.

Sprawdź też

Lato z Telemannem koncert 30.07.2023 – zdjęcia i film